Valflerin İşlevi ve Çeşitleri
Evlerde ve ofislerde su tesisatının sağlıklı bir şekilde çalışması önemlidir. Su tesisatlarının temel elemanlarından biridir. Aslında, her türlü akışkanın bulunduğu tesisat sisteminde çıkış ögelerinden biridir. Kavramın Türkçe karşılığı kapak, teknik kullanımı ise vanadır. Tesisatlar içinde akışkanları kontrol etmeye yarar. Sistem içindeki basıncın yoğunluğuna göre açılıp kapanarak akışkanların iletilmesini sağlar.
Bu ürünler koşula bağlı olarak açılıp kapandığı için aynı zamanda bir emniyet aracıdır. Örneğin, sistemde yüksek basınç olduğunda valfler akışkanların sistem dışında tahliyesini sağlayarak basıncı düşürür. Acil durumlarda kapanarak akışkanlar arası iletişimi keser.
Görünmese de gündelik hayatta oldukça önemli bir işleve sahiptir. Isınma ve sıcak su temini gibi işlemlerin sağlıklı bir şekilde yürütülmesini sağlar. Banyo ve mutfak tesisatında yer alır. Yalnızca günlük hayatta değil, tüm endüstri alanlarında gereklidir. Hidrolik sisteme sahip çok farklı alanlarda işlevi vardır. Örneğin, uçaklarda hidrolik valf kullanılır. Sistem, hidrolik basıncın hangi kumandaya aktarılması gerektiğini belirler.
Eski tip sistemlerde manuel olarak çalışır. El ile kontrolü mümkündür. Bu tür bir sistem kişiye bağlı olması sebebiyle denetimde yavaş kalabilir. Teknolojinin gelişmesiyle yaylı ve elektronik valfler geliştirilir. Basınç değişimine karşı daha hassas olan bu sistemler ile denetim daha sağlıklı bir hale getirilir.
Valflerin Çalışma Prensibi ve Kullanım Amaçları
Gündelik hayatta kullanılan birçok sistem ya da tesisat sıvıların ya da gazların akışkanlığı temeline dayanır. Akışkanlar basınç farkından dolayı yer değiştirir. Akışkanların istem doğrultusunda hareketliliğini sağlamak için kontrol gerekir. Valfler bu kontrolü sağlayan temel bileşenlerden biridir. Kısaca sistemin çalışması için gerekli akışkanın basıncını belli bir yöne kanalize ettirerek hareketini sağlar. Örneğin, tesisatta çıkan suyun ısınarak peteklere ulaşmasına yardımcı olur.
Küçük ve çoğu zaman dışarıdan bile fark edilmeyen bu parçanın düzgün çalışması gündelik yaşamımızda oldukça önemlidir. Daha kontrollü çalışması sağlanarak birçok sisteme entegre edilir. Kullanım amaçlarına daha yakından bakılırsa çok daha önemli ayrıntılar görülebilir. Bunlardan bazıları şekilde sıralanabilir:
- Sistem içinde ya da tesisatta kullanılan sıvı ya da gazların akışkanlığını kontrol eder.
- Gerekli durumlarda akışkanların geçişlerini durdurur.
- Akışkanların debisini ayarlar. Sistem içindeki basınç beklenenden yüksek olduğunda akışkan tahliyesini sağlar.
- Bazı modellerinde akışkanın geri dönüşünü engelleyici özellik vardır. Akışkanlar tek yöne hareket edebilir. Böylece sistemi boğma gibi bir riski ortadan kaldırır.
- Gerektiğinde akışkanların karışımını sağlar.
- Akışkanların yönünü tayin edebilir. Böylece sistemin çalışması için gerekli yöne hareket sağlar.
- Hareket sırasında yoğunluğu değiştirebilir. Basınç ve sıcaklığı ayarlayabilir.
- İhtiyaç doğrultusunda geliştirilen bazı ürünler sistem içi basıncı sınırlandırabilir.
Valf Çeşitleri
Farklı özellikleri göz önünde bulundurularak sınıflandırılabilirler. Kontrol biçimine, yapısına ya da çalışma özelliklerine göre farklı kategorilere ayrılabilir. En çok ihtiyaç duyulan valf çeşitleri hakkında bilgiler aşağıda bulunabilir.
Selenoid Valfler
Eski tip valfler manuel olarak çalışırken zamanla daha kontrollü sistemler geliştirilir. Selenoid valfler, elektrik sinyalleri üzerinden açılıp kapanan elektromekanik parçalardır. Elektromıknatıs kontrolü altında çalışır. Sıcaklığı 150 santigrat derecenin altındaki akışkanlar için uygundur.
Selenoid modeller son derece basit bir çalışma sistemine sahiptir. Ürünlerdeki otomatik açma kapama sistemi bir piston aracılığı ile sağlanır. Piston ise içindeki bobine elektrik akımı uygulanarak çalıştırılır. Sinyal ile birlikte akışkan çıkışa doğru harekete eder. Elektrik sinyali kesildiğinde ise sistem eski haline gelir ve akışkan hareketliliği sona erer.
Selenoid modeller günlük hayatta yaygın olarak kullanılır. Merkezi ısıtma sistemlerinde kullanılan termostatlarda genellikle selenoid bulunur. Elektronik sinyaller sayesinde sıcak su akışının hareketi düzenlenir. Makinelerin su alma ve su boşaltma sistemlerinde de sıklıkla kullanılır. Özellikle çamaşır ve bulaşık makinelerinde yaygındır. Bahçe sulama sistemleri ve otomatik musluklarda genellikle tasarruf amaçlıyla tercih edilir. Uzaktan kullanım sayesinde patlayıcı sistemlerde de tercih edilen bir sistemdir.
Çalışma pozisyonuna göre selenoidlerin iki farklı çeşidinden söz edilir. İki yollu vanalarda bir giriş ve bir çıkış bulunur. Ancak sistem açıldığında akışkan çıkışa hareket edebilir. Üç yollu vanalarda ise bir giriş ve iki çıkış bulunur. Normal konumda çıkışlardan biri açık biri kapalı olur. Sistem çalıştığında açık olan kapanır, kapalı olan açılır.
Çekvalfler
En önemli özelliklerinden birisi basıncın yönünü kontrol etmek, gerektiğinde engellemek ve değiştirmektir. Valfler sistemdeki akışkan hareketine tek yönlü ya da çift yönlü olarak izin verebilir. Çekvalf hareketin tek yönlü olmasını sağlayan tek yönlü çeşitlerden biridir.
Çekvalfin tek yönlü çalışma prensibini sağlayan parça disktir. Disk, menteşe pimi üzerine oturur. Bu pim üzerinde rahatlıkla hareket edebilir. Akışkan hareket ettiğinde çalışır. Disk yalnızca tek yönlü geçişe izin verir. Tersine bir akış olduğunda kapanarak akışı engeller.
Bu çeşit ürünler kimi alanlarda bir tercih olarak kullanılır. Örneğin, sulama sistemlerinde suyun tazyikli akışına destek olması için kullanılabilir. Bazı alanlarda ise güvenlik için zorunludur. Örneğin, buhar kazanlarında güvenlik problemi yaşanmaması adına kullanımı önemlidir. Kazanlarda meydana gelen herhangi bir arızada su geri akarak motoru yakabilir. Bu modeller geri akışı önleyerek motorun bozulmasının önüne geçer.
Endüstriyel sistemlerden akvaryumlara kadar çok farklı alanlarda kullanılabilir. Bu yaygın kullanım farklı ihtiyaçları da beraberinde getirir. Kullanım alanına göre çok farklı çekvalf çeşitleri geliştirilir. Yaylı çekvalf, dual çekvalf, toplu çekvalf piyasada en çok kullanılan çeşitleri arasındadır. Çek valf fiyatları da çeşidine göre değişiklik gösterir. Sistemin çalışması için gerekli basınç farkı, parçanın büyüklüğüne ve tasarımına göre farklılaşır. Ürün seçiminde, sistemin basınç kapasitesi göz önünde bulundurulur.
Küresel Valfler
Flanş, tesisatta bulunan iki parçanın sızdırmayacak şekilde birleştirilmesini sağlayan parçadır. Özellikle boru tesisatlarında kullanılır. Küresel valf de flanşlı bir vana çeşididir. Sistemin çalışmasını başlatan bir vana kolu vardır. Sistemin çalışması için vana kolunun 90 derecelik bir açı ile çevrilmesi beklenir. Aksi halde ilk hareket başlasa da görevini yerine getirmez. Akışkan sistem içinde beklenen yöne hareket etmez.
Vana kolu 90 derecelik bir hareketle döndürüldüğünde, delikli flanş aparatı akışla aynı yönde olur. Başka bir deyişle akışkanın geçişine izin verir. Kapatmak içinde benzer şekilde 90 derecelik bir hareket gerekir. Vananın tam açık ya da tam kapalı şekilde kullanımı önemlidir. Aksi halde şişme meydana gelir.
Küresel modeller devreye hızlı bir şekilde girip çıkabilirler. Basınç kayıpları azdır. Hafiftir ve kolay hareket ettirilebilir. Paslanmaz ve uzun ömürlüdür. En önemlisi de sızdırmaya karşı dayanıklılığı son derece yüksektir. Kullanılan alana göre ekstra sızdırmazlık aparatları eklenebilir. Bu avantajları ile özellikle endüstriyel alanlarda sıklıkla kullanılır.
Dayanıklı ve sızdırmaz oluşu sayesinde, çok hassas alanlarda kullanıma uygundur. Kimya sanayi, gıda sektörü, doğalgaz hatları ve sistemleri bunların başında gelir. Gaz küresel valf gazlı sistemler için idealdir. Ekstra sızdırmazlık ekipmanları ile birlikte petrokimya sektöründe en yaygın kullanılan valf çeşididir.
Diğer Valf Çeşitleri
Kullanım alanına uygun şekilde geliştirilmiş çok farklı valf çeşidi vardır. Kelebek valfler genellikle diskli yapıdadır. Çekvalfler gibi diskin pozisyonuna göre sistem akışa izin verir ya da akışı durdurur. Vanaların gövdesindeki ve içyapısındaki parçaların boyutları neredeyse aynıdır. Bu sayede akış herhangi bir engel rastlamadan hızlı bir şekilde sağlanabilir. En sık kullanıldığı alanlar su tesisatlarıdır.
İğne valflerin en önemli özelliklerinden birisi dairesel yapısının korunmasıdır. Halka kesit pistondan başlayarak tüm hareket boyunca korunur. Bu özellik, sisteme ekstra bir koruma hassasiyeti sağlar. Özellikle büyük endüstriyel sistemlerde kullanılır. Bu tür alanlarda en önemli risklerden biri akışkan basıncı ile buharlaşma basıncı arasındaki farkının çok hızlı bir şekilde artıp azalmasıdır. Akışkan basıncı çok düşerse, oluşan buhar kabarcıkları sistem çeperleri ile temas ederek patlayabilir. Bu da önemli bir zarara yol açabilir. İğne modeller dairesel hareket kabiliyeti ile bu kabarcıkların merkeze taşınmasını sağlar. Böylece çeperlerle temas doğrudan kesilir.
Sürgülü vana, içinde bulunan klape sayesinde akışkanı kontrol eden sistemlerdir Bu klapeye sürgü de denir. Çift sızdırmazlık özelliğine sahiptir. Bu avantajı ile birçok alanda tercih edilebilir. Diğer çeşitlerden farklı olarak seri bir şekilde açılıp kapanamaz. Bakımı ve temizliği diğerlerine göre zordur. Bu nedenlerle büyük endüstri kollarında kullanılması uygundur.
Valf Seçimi ve Valf Fiyatları
Sistemin doğru çalışması için doğru model seçimi önemlidir. Ürünün temel amacı basınç ayarı olsa da tüm çeşitler aynı öncelikli özelliklere sahip olmayabilir. Örneğin, yüksek basınç riski altındaki sistemlerde özellikle basınç düşürücü çeşitler kullanılır. Bunlara makinelerin sağlıklı çalışmaları ve uzun ömürlü kullanımları için de gereklidir. Mesken tipi alanlarda basınç ayarının yanında tasarruf sağlanması da öncelikler arasındadır. Son dönemde, radyatör üzerinde termostatik özelliklere sahip vanalara sıklıkla rastlanır. Radyatör valfi denilen bu aparatlar sıcak su debisini ayarlayarak ısınmada tasarruf sağlar.
Valf fiyatları kullanım alanına, vana çeşidine ve kullanılan malzemeye göre farklılık gösterir. Ev tipi ürünlerin fiyatları sanayi tipi ürünlere göre daha uygundur. Ev tipi ürünlerde uygun valf fiyatları öncesinde kullanım amacı belirlenir. Radyatör valfi ile sıhhi tesisatta kullanılacak ekipmanlar aynı olmadığı için fiyat karşılaştırması da doğru olmaz. Benzer ürünler arasında fiyatı etkileyen en önemli unsurlardan biri ise malzemedir. Ankastre vana çeşitlerinin kalitesi ve dayanıklılığı sebebi ile daha yüksek fiyatlı olması beklenir. Fiyat performans açısından ise oldukça uygundur.
Tesisat yenilemek isteyenlerin vazgeçilmez adresi olan Koçtaş her ihtiyaca ve bütçeye uygun çeşitleri de müşterilerine sunuyor. Koçtaş internet sitesi ve mağazalarında yepyeni ve dayanıklı bir tesisata sahip olabilmek için gerekli tüm malzemeler bulunabilir.
Valf Kategorisiyle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Valf nedir?
Akışkanların hareketi ile çalışan sistemlerde kullanılan bir parçadır. Daha yaygın kullanılan ismi vanadır. Kullanım amacına ve yerine göre farklı parçalardan oluşur. Temel olarak çalışma prensini akışkanların basınç ile yer değiştirmesine bağlıdır. İlk basıncı başlatıp durdurarak, akışkanların hareketini sağlar. Tek yönlü ya da çift yönlü hareketi sağlayabilir.
Valf ne işe yarar?
Valf ısınma, sulama gibi akışkanlara bağlı sistemlerin emniyetli ve etkin bir şekilde çalışmasını sağlar. Herhangi bir sistem içinde bulunan valf kapağı koşula bağlı olarak açılıp kapanır. Bu sırada akışkanın hareket etmesini, hareketin durmasını, hareketin yön değiştirmesini sağlar. Herhangi bir acil durumda akışkanların tahliyesini yapar. Güvenlik riski olan sistemlerde akışkanların birbirine karışmasını ya da geriye hareketini önleyebilir. Kimi durumlarda ise enerji tasarrufunu sağlar.
Valf çeşitleri nelerdir?
Çeşitler kontrol biçimine, yapısına ya da çalışma pozisyonuna göre kategorilere ayrılabilir. Akışkanın özelliğine göre havalı ya da hidrolik valf ayrımı yapılabilir. Kontrol biçimine göre en çok kullanılan çeşidi selenoiddir. Yapısına göre çek, küresel, kelebek ve iğne valf en yaygın olan modelleridir. Çalışma pozisyonuna göre iki ya da üç kollu vanalardan bahsedilebilir.
En Çok Satan Valfler ve Vanalar Hangileri?
Koçtaş Valfler ve Vanalar kategorisinden en çok satan 5 ürün;
- Köşe Radyatör Valf RV3 602120641-V
- Kas Vanalı Kollektör – Pirinç – 1" – 16×2 (pn10)
- Kas Vanalı Kollektör – Pirinç – 1" – 16×2 (pn10)
- Eca 3/4 Basınç Düşürücü Valf Pistonlu İç Vida X İç Vida 602111009
- Nino Ankastre Ara Kesme Valfi AAK05
